10 października 2017, wtorekPorażająca panorama anarchii, jaka zapanowała po pierwszej wojnie światowej, umierających imperiów i powstających państw narodowych.
Dla Zachodu data 11 listopada 1918 r. oznaczała pokonanie wrogów i zakończenie walk, które pochłonęły całe pokolenie. Jednakże dla znacznej części Europy data ta nie miała żadnego znaczenia, gdyż w wielu krajach wybuchały nowe, równie koszmarne konflikty.
W swej pionierskiej, opartej na bogatych źródłach pracy, Robert Gerwarth zmusza czytelnika do ponownego przemyślenia spuścizny pierwszej wojny światowej. Prawdziwą katastrofę Europie przyniosły nie tylko walki na frontach, ale i wydarzenia późniejsze, gdy kolejne kraje z obu stron konfliktu popadały w ruinę rewolucji, pogromów, masowych wypędzeń i kolejnych walk. Miliony ludzi straciły życie, zanim w Europie Środkowej, Wschodniej i Południowej powstało wiele niestabilnych politycznie i ekonomicznie krajów. Ich mieszkańcy, wyczerpani wojną, pełni poczucia krzywdy wyglądali okazji do zemsty na rzeczywistych i wyobrażonych wrogach. Trzecia Rzesza i inne państwa totalitarne miały im dać taką okazję, a echa konfliktów z lat 1917-1923 odczuwane są do dziś.
"Ta wojna nie jest kresem, ale początkiem przemocy. Jest kuźnią, w której wykute zostaną nowe granice i nowe społeczności. Nowe formy wypełni krew, a władzę dzierżyć się będzie żelazną ręką".
Ernst Jünger
"Historia chaosu, który ogarnął cały kontynent. Pozwala lepiej zrozumieć, dlaczego w Europie w latach trzydziestych XX w. pokój stał się najbardziej pożądaną wartością, nawet kosztem wolności".
Max Hastings, "The Sunday Times"
"Boleśnie prawdziwa i intensywna... Bardzo aktualne przypomnienie, że korzenie trwającej przez wiek przemocy sięgają katastrofalnego finału wielkiej wojny".
Richard Overy, "Literary Review"
"Fascynująca i świetnie napisana książka, łącząca bogactwo militarnej, politycznej, kulturalnej i społecznej historii. Świetnie wykorzystuje źródła literackie i relacje świadków, by ożywić opisywane wydarzenia. Imponujący przykład niezwykle przystępnej naukowej literatury".
Geoffrey Roberts, "Irish Times"
"Gerwarth wspaniale pokazuje, że dla wielu pokonanych narodów i ludzi, koniec klęsk i rozlewu krwi nastąpił dopiero pod koniec 1923 r. Książka oparta na oszałamiającej ilości źródeł i literatury, odmalowuje szerokie tło wydarzeń. Prawdziwie rewolucyjne opracowanie".
Brendan Simms, "The Wall Street Journal"
