6 kwietnia 2018, piątekRenaud Capuçon rozszerza swoją szeroko zakrojoną dyskografię koncertową o dwa koncerty skrzypcowe Bartóka. Skomponowane w odstępie prawie trzech dekad mocno ze sobą kontrastują, prezentujac bardzo różne emocjonalnie i muzycznie światy. Wybitnemu skrzypkowi towarzyszy London Symphony Orchestra pod dyrekcją François-Xaviera Rotha.
Dyskografia koncertowa Renaud Capuçona obejmuje repertuar od J. S. Bacha do kompozytorów współczesnych. Do tej pory jedynie koncerty Berga i Korngolda reprezentowały pierwszą połowę XX w. w dyskografii artysty, lecz wraz z tym wydaniem do tego gatunku muzyki dołączają dwa dzieła Bartóka. Dyrygent, który poprowadził te nagrania – François-Xavier Roth, wskazuje, że "Te dwa utwory dzieli prawie 30 lat i powstały w bardzo różnych okolicznościach. Poza tym, że oba utwory Bartoka są koncertami na skrzypce solo i orkiestrę, nie ma pomiędzy nimi bezpośredniego porównania".
Koncert skrzypcowy nr 1 powstał w latach 1907-1908, kiedy Bartók miał zaledwie dwadzieścia kilka lat i jest pełen wylewnej miłości (nieodwzajemnionej) do młodej skrzypaczki Stefi Geyer, której portret zamierzał przedstawić w utworze. Interesowała go również w tym okresie muzyka Debussy'ego i Straussa. Był to początek eksploracji muzyki ludowej, którą badał wraz ze swoim przyjacielem i rodakiem Zoltanem Kodály. Bartók napisał koncert dla Stefi Geyer i na jej prośbę przesłał jej rękopis, ale niestety został on zapomniany i niepublikowany do czasu jego premiery w 1958 r. , dwa lata po śmierci Geyer i 13 lat po śmierci Bartóka.
"Możemy usłyszeć i poczuć, że pisał ten utwór dla kobiety, w której był namiętnie zakochany", mówi François-Xavier Roth. "Język muzyki jest młodzieńczy, z pięknym prowadzeniem skrzypiec i orkiestry i jest jak dźwięczny instrument. Szczególnie druga część utworu jest wirtuozowska, radosna, pulsująca".
Prawie trzy dekady później, w 1936 r. , Bartók zaczął komponować drugi koncert skrzypcowy. Jego premiera odbyła się w Amsterdamie w 1939 r. pod dyrekcją Zoltana Székely, dyrygenta Hungarian Quartet i Concertgebouw Orchestra. Pisząc utwór – pochodzący z tego samego okresu co Muzyka na smyczki, perkusję i czelestę oraz Sonata na dwa fortepiany i perkusję – Bartók studiował również partytury ostatnich koncertów skrzypcowych takich kompozytorów jak Berg, Szymanowski i Weill. W następnym roku opuścił rozdartą wojną Europę i wyjechał do USA, gdzie zmarł na białaczkę wkrótce po zakończeniu II wojny światowej.
"Wyraźnie słychać, że "Drugi koncert" jest już utworem bardziej dojrzałego i wyrafinowanego kompozytora" – mówi Roth. "Jest to utwór dłuższy, znacznie bardziej rozwinięty, a faktura orkiestrowa jest bardzo złożona, angażując się w efektowny dialog z solistą; utwór jest pełen kontrastów. Rozpoczyna się od prostej serenady, podczas której skrzypce dominują śpiewnie nad harfą, basem i wiolonczelą, ale w finale orkiestra jest jak potwór, który przeciwstawia się soliście".
Capuçon i Roth znają się od lat, ale to nagranie jest pierwszą współpracą z London Symphony Orchestra, której Roth od początku sezonu 2017-2018 jest głównym gościnnym dyrygentem. "Wielkim zaszczytem był dla mnie występ w tym nagraniu" – mówi Roth, Renaud jest obecnie jednym z największych skrzypków, a sesje nagraniowe choć wymagające, były także pełne humoru i radości".
Pod koniec 2017 r. Capuçon wykonał Koncert skrzypcowy nr 2 Bartóka w Berlinie. Roth zadyrygował orkiestrą Staatskapelle. Berliner Morgenpost napisał potem: "Capuçon zaprezentował dźwięk, który, choć zakorzeniony w romantyzmie XIX w. , był jednocześnie przesycony klasyczną klarownością (... ) Orkiestra Staatskapelle brzmiała jasno, czysto i genialnie, nie wnosząc ani odrobiny nadmiaru czy wybujałego romantyzmu do tej interpretacji. Roth znakomicie rozumiał się z solistą i ustalił szybkie tempo.
Wyeksponował instrumenty smyczkowe i dęte i spójnie umiejscowił cudowne wariacje Bartóka (w drugiej części) gdzieś pomiędzy austriackim ekspresjonizmem a francuskim neoklasycyzmem. Na równi z Capuçonem, który podtrzymywał swój romantyczny ton, także orkiestra ukazała swoją odrębność. Artyści uzupełniali się nawzajem. Dzięki Rothowi utwór Bartóka nigdy nie brzmiał zbyt romantycznie, a dzięki Capuçonowi – zbyt nowocześnie".
Lista utworów:
Violin Concerto No. 1, Sz. 36, BB 48a (1907 – 1908)
1. Andante sostenuto
2. Allegro giocoso
Violin Concerto No. 2, Sz 112, BB 117 (1937 – 1938)
3. Allegro non troppo
4. Andante tranquillo
5. Allegro molto
