24 października 2023, wtorekWspólnym motywem dziesięciu opowiadań składających się na ten zbiór jest piętno, jakie odciska na ludziach wojna. Można je odczytywać jako uzupełnienie powieści "Na Zachodzie bez zmian", "Droga powrotna", a nawet "Trzej towarzysze" – ci, którzy przeżyli piekło walki, muszą się odnaleźć w powojennej rzeczywistości. Nigdy jednak nie uwolnią się od zakodowanych w pamięci obrazów i odgłosów pola bitwy, myśli o poległych towarzyszach broni… ale też o tych, którzy walczyli po drugiej stronie – zwłaszcza jeśli mieli odwagę odkryć we wrogu człowieka.
Pacyfistyczne przesłanie Remarque’a wciąż pozostaje aktualne: w wojnie nie ma nic romantycznego, wojna to machina okrucieństwa, którą uruchamiają stojący na szczytach władzy, a jednostki są w niej wyłącznie trybikami.
Niektóre opowiadania wchodzące w skład tego tomu ukazały się w zbiorach "Wróg" (Czytelnik 1995) oraz "Hymn na cześć koktajlu" (Rebis 2006).
Powyższy opis pochodzi od wydawcy.
