16 lipca 2021, piątekMelodie stworzone dla "prostych domaków"
16 lipca 2021 roku oddamy do Państwa dyspozycji trzecią z pięciu części nagrań wyjątkowego, powstałego w drugiej połowie XVI wieku dzieła. To "Melodie na psałterz polski" Mikołaja Gomółki, 150 krótkich utworów skomponowanych do tłumaczeń na język polski psalmów z "Psałterza Dawidowego", dokonanych przez Jana Kochanowskiego.
Oba utwory – literacki (1579) i muzyczny (1580) – ukazały się oryginalnie nakładem krakowskiej Drukarni Łazarzowej, uważanej za najlepszą polską oficynę wydawniczą przełomu XVI i XVII wieku.
Kompozycje Gomółki (jedyne zachowane do dziś dzieło autora), utrzymane w układzie czterogłosowym, oparte są na technice nota contra notam, prowadzącej wszystkie głosy w takich samych wartościach rytmicznych i w tym wypadku zachowujących wierność akcentacji języka polskiego.
Obecne wydanie jest zaplanowaną na kilka lat (część pierwsza ukazała się jesienią 2018 roku) aktywnością krakowskiego Chóru Polskiego Radia, w tym przypadku pod dyrekcją i kierownictwem artystycznym Agnieszki Budzińskiej-Bennett, mieszkającej w Szwajcarii, uznanej w świecie znawczyni i interpretatorki muzyki średniowiecza. Projekt, współfinansowany przez Ministerstwo Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu, powstał we współpracy z Programem 2 Polskiego Radia.
Trzecia odsłona przedsięwzięcia, to dwie płyty zawierające nagrania Psalmów historycznych (CD 1) i pierwszej części Psalmów błagalnych (CD 2).
Psalmy historyczne, których teksty są poetyckim echem wydarzeń związanych w wyjściem Izraelitów z niewoli egipskiej, miały dla Izraela znaczenie, kiedykolwiek naród żydowski znajdował się w rozproszeniu. Na płycie znajduje się też liturgicznie istotny psalm 114 In exitu Israhel de Aegypto. Prócz kompozycji prezentowanych a cappella, chórowi towarzyszą instrumenty dęte wspomniane przez Psalmistę (szałamaje, dulcjan oraz puzon suwakowy) oraz lutnia.
Wśród Psalmów błagalnych znajdziemy wiele tekstów, które znacząco ukształtowały liturgię łacińską. Wiele z tych psalmów zyskało też popularność, jako modlitwy powszechne. Choćby otwierający pytę psalm 23, "Mój wiekuisty Pasterz mię paśie" (znany pod współczesnym tytułem: "Pan jest moim pasterzem"). Tym razem prezentujemy pierwszą część, siedemnaście kompozycji, spośród liczącej 60 pozycji grupy psalmów.
Na płytach, oprócz Chóru Polskiego Radia, występują też goście: zespół muzyki dawnej Alta Cappella i grający na lutni renesansowej Marc Lewon (CD 1) oraz Elizabeth Rumsey na violi basowej i Andrzej Mikołaj Szadejko na pozytywie organowym (CD 2).
Poprzednie dwie części tej interpretacji Psalmów Mikołaja Gomółki (wydane w latach 2018 i 2019) zyskały uznanie znawców w kraju i za granicą, również ze względu na niezwykle staranne przygotowanie edytorskie serii. Obie części były nominowane do nagrody Fryderyk, zaś część pierwsza otrzymała nagrodę Stowarzyszenia Wydawców Katolickich Feniks 2019.
Lista utworów:
CD 1: Psalmy historyczne
1. Słuchay, wierny móy zborze (Ps. 78)
2. Raduyćie sye Bogu nawysszemu (Ps. 81)
3. Na ten czas, gdy Żydowie dostawszy swobody (Ps. 114)
4. Głupi mówi w sercu swoim (Ps. 14)
5. Owa czas, Panie, przyszedł pożądany (Ps. 85)
6. Wsiaday z dobrym sercem, o królu (Ps. 20) - wersja instrumentalna
7. Słuchay, wierny móy zborze (Ps. 78) - wersja instrumentalna
8. Pódźmy z ochotą, Panu chwałę daymy (Ps. 95)
9. Chwalćie Pana, imienia Iego wzywayćie (Ps. 105)
10. Siedząc po niskich brzegach Babilońskiey wody (Ps. 137)
11. Chwalćie Pana z dobroći Iego nieprzebraney (Ps. 136)
12. Chwalćie Pana prze dobroć Iego niewymowną (Ps. 107) - wersja instrumentalna
13. Chwalćie Pana prze dobroć Iego nieprzebraną (Ps. 106)
14. Chwalćie Pana prze dobroć Iego niewymowną (Ps. 107)
15. O słudzy Pańscy (Ps. 135)
CD 2: Psalmy błagalne I
1. Móy wiekuisty Pasterz mię paśie (Ps. 23)
2. Naydźie sye kiedy chwila (Ps. 58)
3. Mocą imienia swego (Ps. 54)
4. Także nas iuż na wieki, Boże nasz, opuśćisz (Ps. 74)
5. Rosproszyłeś nas, Boże (Ps. 60)
6. Panu ia ufam (Ps. 11)
7. Boże wieczney mocy (Ps. 70)
8. Nakłoń, o Panie, uszu swoich (Ps. 86)
9. Broń mię, móy Panie (Ps. 140)
10. Słysz, Pasterzu izrahelski (Ps. 80)
11. Pohańcy, o Boże żywy (Ps. 79)
12. Pan ogniem swoiey światłośći (Ps. 27)
13. Boże, który sług nigdy nie przepomnisz swoich (Ps. 59)
14. Do ćiebie, Panie, wzdycha serce moie (Ps. 25)
15. Królu niebieski (Ps. 28)
16. W Tobie ufność swą kładę (Ps. 31)
17. Królowie sądzą poddane (Ps. 82)
Chór Polskiego Radia
Marc Lewon – lutnia, zespół alta cappella / Tomasz Dobrzański (CD 1)
Elizabeth Rumsey - viola basowa, Andrzej Szadejko - pozytyw (CD 2)
Agnieszka Budzińska-Bennett – kierownictwo artystyczne
