9 marca 2018, piątekXIII-wieczna sekwencja Stabat Mater, opisująca cierpienie Matki stojącej pod Krzyżem, od wieków stanowi niesłabnącą inspirację dla poetów, malarzy i kompozytorów. Wśród jej opracowań wyjątkowe miejsce zajmuje kompozycja Giovanniego Battisty Pergolesiego.
Napisane dla lokalnej wspólnoty dzieło szybko stało się najczęściej wydawanym utworem w XVIII w. i najpopularniejszym Stabat Mater trzech ostatnich stuleci. "Wielbiono go za niezwykłą urodę melodii, komunikatywność przekazu, piękne i subtelne oddanie muzyką affectus tristitiae. Pergolesi ujął strofy Stabat Mater w postaci kantaty – cyklu duetów i arii solowych, w dwuczęściowym typie da chiesa. Styl kościelny podkreślony jest okazjonalnym użyciem kontrapunktu, dominuje tu jednak ekspresja bliska świeckiej kantacie i operze (co bywało przedmiotem krytyki, zwłaszcza w kręgu teoretyków niemieckich i francuskich tego czasu; stanowiło też argument w sławnej querelle des Bouffons)" (Piotr Maculewicz).
W 2010 r. , dla uczczenia 300. rocznicy urodzin Pergolesiego, Paweł Łukaszewski skomponował Luctus Mariae (Żałość Maryi) – dzieło bezpośrednio nawiązujące do słynnej kantaty barokowego mistrza. Utwór powstał do współczesnego, łacińskiego wiersza o analogicznej strukturze i podobnym przesłaniu, napisanego przez prof. Jerzego Wojtczaka-Szyszkowskiego. Łukaszewski, zachowując podobieństwa pod względem budowy (13 części, podział na arie i duety), obsady i strony afektywnej, korzysta z właściwych swojemu stylowi współczesnych środków wyrazu, poszerzonej tonalności i wymagającej wobec śpiewaków faktury wokalnej. Niniejsze nagranie jest premierą fonograficzną dzieła.
Płyta ukazała się w wydaniu albumowym w twardej oprawie, z obszernym, blisko 60-stronicowym bookletem, który zawiera opis programu, biogramy wykonawców oraz teksty utworów w języku łacińskim, polskim (ciekawostkę stanowi polski przekład Stabat Mater autorstwa Seweryny Duchińskiej) i angielskim.
Lista utworów:
Tekst: XIII-wieczna sekwencja | Lyrics: a 13th-century liturgical sequence
1 I. Stabat Mater dolorosa
2 II. Cuius animam gementem
3 III. O quam tristis et afflicta
4 IV. Quae moerebat et dolebat
5 V. Quis est homo qui non fleret
6 VI. Vidit suum dulcem natum
7 VII. Eia, Mater, fons amoris
8 VIII. Fac ut ardeat cor meum
9 IX. Sancta Mater, istud agas
10 X. Fac ut portem Christi mortem
11 XI. Inflammatus et accensus
12 XII. Quando corpus morietur. Amen
Paweł Łukaszewski (1968), Luctus Mariae | Żałość Maryi | The Grief of Mary (2010)
na sopran, mezzosopran, klawesyn i zespół smyczkowy | for soprano, mezzo-soprano, harpsichord and string orchestra
Tekst: | Lyrics: Jerzy Wojtczak-Szyszkowski
13 I. Crucifixi Mater Christi
14 II. Nam amici dissipate
15 III. Non Te terrent improbantes
16 IV. Rubro sanguine madescunt
17 V. Spectat adhuc ibi stantem
18 VI. Ecce tua Mater – dixit
19 VII. Caput demum reclinavit
20 VIII. Terra tremit, perhorrescit
21 IX. Venit eo vir honestus
22 X. Et Pilatus iussit dari
23 XI. Demum Christus sepelitur
24 XII. Labortamen est inanis
25 XIII. Amen
Anna Mikołajczyk-Niewiedział – sopran | soprano
Wanda Franek – mezzosopran, alt | mezzo-soprano, alto
Zbigniew Pilch, Radosław Kamieniarz – skrzypce | violin
Piotr Chrupek – altówka | viola
Jarosław Thiel – wiolonczela | cello
Janusz Musiał – kontrabas | double bass
Marta Niedźwiecka – pozytyw, klawesyn | positive organ, harpsichord
Realizacja nagrania, montaż, mastering: | Sound engineering, editing, mastering: Andrzej Brzoska
Nota programowa: | Booklet notes: Piotr Maculewicz
Redakcja | Editor: Magdalena Granosik
Tłumaczenie tekstów: | Translation: Michał Kubicki
Opracowanie graficzne, skład: | Graphic design, typesetting: Krzysztof Kubicki
Zdjęcia: | Photos: Zofia Anna Puszcz
Redaktor wydawca: | Editor & production supervisor: Emilia Dudkiewicz
Nagranie zrealizowano w Wielkim Refektarzu zamku biskupów warmińskich w Lidzbarku Warmińskim w dniach 28–31 lipca 2017 r.
Nagranie dofinansowano z dotacji Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego.
© Uniwersytet Muzyczny Fryderyka Chopina – Chopin University Press, UMFC CD 103,
w. 2017/2018
