27 września 2019, piątek"Znany dziś korpus dzieł Stanisława Sylwestra Szarzyńskiego obejmuje dziesięć utworów, których wysoka jakość i atrakcyjność brzmieniowa stawia ich twórcę w rzędzie najwybitniejszych polskich kompozytorów epoki baroku. (... )
Nie są znane żadne dokumenty archiwalne odnoszące się do postaci Szarzyńskiego ani autografy jego dzieł. Żył najprawdopodobniej w ostatnich dekadach XVII wieku, natomiast daty jego urodzin i śmierci oraz miejsce lub miejsca jego działalności są niemożliwe do ustalenia. (... )
Niemal wszystkie zachowane kompozycje Stanisława Sylwestra Szarzyńskiego są utrzymane w nurcie seconda pratica i ukształtowane według typowej dla drugiej połowy XVII wieku zasady koncertowania. Jedynym, ale znaczącym wyjątkiem jest "Missa septem dolorum Beatae Mariae Virginis", dotychczas niewydana i nienagrywana. (... )
Solowe koncerty kościelne Szarzyńskiego operują typową dla jego epoki obsadą z towarzyszeniem dwojga skrzypiec i basso continuo, charakteryzują się jednak różnorodnością ukształtowań formalnych. Najbardziej mozaikowo zbudowany jest sopranowy koncert "Veni Sancte Spiritus", stanowiący umuzycznienie słów sekwencji na Zesłanie Ducha Świętego. (... )
Tenorowy koncert "Pariendo non gravaris" i altowy "Quam felix curia" to z kolei regularne formy czteroodcinkowe składające się z cząstek na przemian wolnych i szybkich. Szarzyński eksperymentuje w nich z użyciem "nowych" tonacji, wykraczających daleko poza tradycyjny system wywodzący się z kościelnych modi: pierwszy z nich napisany jest w tonacji cis-moll, drugi zaś w b-moll. (... )
Inny solowy koncert kościelny, "Ave Regina", dotychczas dostępny w odrębnym wydaniu, był w łowickim rękopisie ostatnią częścią "Completorium" Szarzyńskiego. Cykl ten stanowi muzyczne ujęcie czterech psalmów, hymnu "Te lucis ante terminum" i kantyku "Nunc dimittis", po których, zgodnie z wymogami liturgicznymi, następuje antyfona maryjna. Cały cykl przeznaczony jest na cztery głosy wokalne, dwoje skrzypiec i continuo. (... )
Jednoczęściowym, ale szeroko rozbudowanym utworem jest opracowanie tekstu Litanii Loretańskiej, które w kopii łowickiej nosiło tytuł "Litania cursoria" – polsko-łacińska hybryda, odwołująca się być może do cursus marianus, tzw. małego oficjum ku czci Matki Bożej. (... )
"Ad hymnos ad cantus" jest zwartą kompozycją na pięć głosów wokalnych z towarzyszeniem instrumentów, napisaną w formie koncertu ritornelowego (zwanego również rondowym). Ritornel ten, utrzymany w fakturze homorytmicznej i obsadzie tutti, prezentowany jest dwukrotnie w pełnej postaci, a jego końcowe takty służą również za powracający "refren" w mozaikowo zbudowanym odcinku "Agite ergo". (... )
Jedyny utwór instrumentalny Szarzyńskiego, Sonata na dwoje skrzypiec i basso pro organo, to jednocześnie jedyny zachowany zabytek polskiej muzyki instrumentalnej z drugiej połowy XVII wieku. (... )" - Marcin Szelest
Lista utworów:
Stanisław Sylwester Szarzyński (koniec XVII w. )
CD 1: Completorium 24'34
1. Cum Invocarem 3'55
2. In Te Domine Speravi 2'52
3. Qui Habitat 3'47
4. Ecce Nunc Benedicite Dominum 3'37
5. Te Lucis Ante Terminum2'39
6. Nunc Dimittis 3'48
7. Ave Regina 3'52
8. Pariendo Non Gravaris 5'43
9. Veni Sancte Spiritus 7'22
10. Quam Felix Curia 5'31
11. Jesu Spes Mea 4'53
12. Ad Hymnos Ad Cantus 4'43
Czas całkowity 53'14
CD 2
1. Sonata A Due Violini Con Basso Pro Organo 5'42
2. Litania Cursoria 15'48
Missa Septem Dolorum Beatae Mariae Virginis* 17'43
3. Praeludium Primi Toni** 1'25
4. Introitus 2'23
5. Kyrie 1'02
Gloria
6. Gloria In Excelsis Deo (Incipit) – Preambulum 3** 0'30
7. Gratias Agimus Tibi 2'03
8. Praeludium** 0'18
9. Quoniam Tu Solus Sanctus 1'14
10. Preambulum 4** 0'20
11. Offertorium 1'44
12. Sanctus 1'41
13. Benedictus 0'49
14. Agnus Dei 1'07
15. Communio 1'15
16. Planctus De Beata Maria Virgine 1'46
17. Gloria In Excelsis Deo 3'03
Czas całkowity 42'37
* Światowa premiera nagrania
** Anonim, Warszawska tabulatura organowa, XVII w.
Rekonstrukcja partii głosu najwyższego (altus) w Missa septem dolorum – Marcin Szelest
