19 maja 2017, piątekCzujemy sentyment do Hiszpanii: intensywnego słońca, łagodnych zim, ciepłego morza, południowej kuchni... Wymieniać by można bez końca. Muzyczna kultura Półwyspu Iberyjskiego zawsze nam imponowała: różnorodnością, otwartością, asymilacją wpływów arabskich, żydowskich, neapolitańskich, później także południowo-amerykańskich. Hiszpania od średniowiecza pozostaje muzycznym tyglem, po którym wszystkiego można się spodziewać.
Choć to banał, ale wypada go i tutaj powtórzyć. Muzyka hiszpańska uwielbia taniec – puls, rytm, niekończącą się zabawę. Pawanę, fandango, bolero, flamenco, jotę czy sardanę (rodem z Katalonii) bez trudu odnajdziemy w muzyce profesjonalnej. To także dzięki nim twórczość południowych kompozytorów uwodzi nas swym pięknem, szaleństwem, egzotyką i odrobiną tajemniczości.
W początkach XIX wieku w Hiszpanii dominowały wpływy kultury włoskiej i francuskiej. Powoli jednak budziła się świadomość narodowa. W 1830 roku otwarto w Madrycie konserwatorium, w 1850 założono Teatro Real (dziś jeden z najważniejszych teatrów operowych na świecie), zaczęto interesować się rodzimym folklorem.
Na naszych płytach pokazujemy pocztówkę z muzycznej Hiszpanii, którą stworzyli najwybitniejsi twórcy XIX i XX wieku: Albéniza i Granadosa uważa się za ojców nowoczesności (przy okazji obaj byli wirtuozami fortepianu), de Fallę za przedstawiciela nurtu narodowego.
Nieważne, ile nazwisk by tu padło, i tak wszyscy wymienią jedno – Joaquína Rodrigo. Jego Concierto de Aranjuez to nie tylko najpopularniejsza na świecie kompozycja na gitarę i orkiestrę, lecz także jeden z najczęściej wykonywanych koncertów. Esencja hiszpańskości.
Co ciekawe utwór powstał na początku 1939 roku w... Paryżu. Była to pierwsza kompozycja, już wówczas 38-letniego Rodriga, przeznaczona na gitarę i orkiestrę. Awangarda zarzucała mu konserwatyzm i oglądanie się za siebie...
By panorama była pełniejsza, dokładamy (na drugim krążku) Hiszpanię widzianą oczyma kompozytorów zagranicznych.
Stąd: Bizet, Chabrier, Ravel, Debussy, Moszkowski, Rimski-Korsakow. Dla nich wszystkich Hiszpania stała się silną inspiracją – jej dźwiękową moc przyciągania odnajdziemy na kartach ich partytur (Carmen autorstwa Francuza, Georges'a Bizeta, to wszak najbardziej hiszpańska ze wszystkich oper). Słuchamy i trochę chyba zazdrościmy, że nikt tak genialne, aczkolwiek z oddali, nie odmalował w muzyce mazowieckich równin czy tatrzańskich szczytów...
Tęsknimy, tańczymy, rozmyślamy, wędrujemy palcem po mapie – od Grenady i Sewilli, po Madryt i Barcelonę. España, olé!
Lista utworów:
CD 1
1. Isaac Albéniz: Suite española, Op. 47 / Miloš Karadaglic
2. I. Allegro con spirito
3. II. Adagio
4. III. Allegro gentile
5. Pablo de Sarasate: Zigeunerweisen, Op. 20 / Joshua Bell; Royal Philharmonic Orchestra; Andrew Litton
6. Jerónimo Giménez: La boda de Luis Alonso - Intermedio / Spanish R. T. V. Symphony Orchestra; Igor Markevitch
7. Francisco Tárrega: Recuerdos de la Alhambra / Narciso Yepes
8. Joaquín Rodrigo: Fantasía para un gentilhombre for Guitar and Small Orchestra - I. Villano y Ricercare (Adagietto
9. Joaquín Rodrigo: Fantasía para un gentilhombre for Guitar and Small Orchestra - IV. Canario (Allegro ma non troppo)
10. Manuel de Falla: El Amor Brujo - VIII. Pantomima / New Philharmonia Orchestra; Rafael Frühbeck de Burgos
11. Manuel de Falla: Nights in the Gardens of Spain - I. En el generalife
12. Isaac Albéniz: Iberia, Book 1 - I. Evocación / Alicia de Larrocha
CD 2
1. Emmanuel Chabrier: España - Rhapsody for Orchestra / Wiener Philharmoniker; John Eliot Gardiner
2. Georges Bizet: Carmen Suite No. 2 - II. Habanera / London Symphony Orchestra; Neville Marriner
3. Georges Bizet: Carmen - Act 1 – Séguedille et Duo: "Près des remparts de Séville"
4. Emmanuel Chabrier: Habanera / Wiener Philharmoniker; John Eliot Gardiner
5. Georges Bizet: Carmen - Act 2 – Chanson: "Les tringles des sistres tintaient"
6. Nikolai Rimsky-Korsakov: Capriccio Espagnol, Op. 34 - V. Fandango asturiano / Gothenburg Symphony Orchestra; Neeme Järvi
7. No. 1 in C major
8. No. 2 in G major
9. No. 3 in A major
10. No. 4 in B flat major
11. No. 5 in D major / London Symphony Orchestra; Ataúlfo Argenta
12. Maurice Ravel: Vocalise en Forme de Habanera (arranged by Arthur Hoerée)
13. Claude Debussy: Images For Orchestra - II. Ibéria / L'Orchestre de la Suisse Romande; Ataúlfo Argenta
14. Enrique Granados: Spanish Dance, Op. 37, No. 5 - "Andaluza" / Alicia de Larrocha
15. Amadeo Vives: Doña Francisquita - Fandango / Spanish R. T. V. Symphony Orchestra; Igor Markevitch
16. Georges Bizet: Carmen - Act 1 – "L'amour est un oiseau rebelle" (Havanaise) / Elīna Garanča; Coro
