Informujemy, że serwis ten wykorzystuje pliki Cookie. Aby dowiedzieć się więcej kliknij tutaj.

Primo Levi - Układ okresowy

Flaga Polska 29 września 2011, czwartek
Autor: Primo Levi
Wydawnictwo: Wydawnictwo Literackie
Nauka

Na tom Układ pierwiastków składa się 21 opowiadań po części autobiograficznych, których tytuły noszą nazwy pierwiastków chemicznych. Levi ukazuje w nich analogie między charakterem i zachowaniami ludzi, a właściwościami różnych pierwiastków. Opowiadania nawiązują do wczesnych lat wojny, kiedy Levi studiował chemię  i pracował w laboratorium Instytutu Chemii. Praca naukowa z pozoru odległa od rzeczywistości odbywa się w atmosferze narastającego terroru faszystowskiego, działania ustawy rasowej, powszechnej nieufności i poczucia zagrożenia. W każdym z opowiadań jest postać, z kręgu znajomych, studentów, asystentów, profesorów, której biografia jest w sposób zajmujący opowiedziana (zawsze tkwi w niej jakaś tajemnica),  a osobowość podlega subtelnemu opisowi i  analizie. Na przykład Sandro z opowiadania Żelazo  był  kolegą, z którym narrator/autor uczył się fizyki – prosty, konkretny, pracowity, z chłopskiej rodziny, uczciwy i otwarty,  nie chciał słuchać  filozoficznych rozważań i politycznych wątpliwości kolegi, stąpał mocno po ziemi,  najlepiej czuł się w  czasie wędrówek po górach daleko od grozy, która wisiała nad Europą – mimo wewnętrznej siły i odporności zginął - jak wielu innych - w 1944 roku. Akcja innego opowiadania -  Potas toczy się w 1941 roku. Wspomnienie sięga żydowskiej szkoły podstawowej, potem studiów, a charakterystyka dotyczy postaci asystenta z Instytutu Fizyki Eksperymentalnej – wspólnych eksperymentów z potasem, nieoczekiwanego wypadku i zaskakującej reakcji zwierzchnika. Primo Levi pokazał już w innych książkach, jakim jest mistrzem charakterystyki. Tu rozwija jeszcze ten talent, łącząc opisy intrygujących  postaci z refleksją autobiograficzną, historyczną i filozoficzną. Można w tych opowiadaniach widzieć wynik poszukiwania formy dla opowiedzenia o czasach faszyzmu i Holokaustu  oraz znalezienia słów dla refleksji o sensie życia, ale można też je czytać po prostu jako zajmujące historie o ludziach.